Ontwikkeling ‘Maatschappelijk Hart Merkelbeek’
Aanleiding
De gemeente Beekdaelen werkt samen met schoolbestuur Movare aan de bouw van een nieuw Integraal Kindcentrum (IKC) voor de dorpen Doenrade, Jabeek, Bingelrade en Merkelbeek. In dit IKC worden onderwijs, opvang en welzijnsactiviteiten onder één dak samengebracht. Na een uitgebreid locatieonderzoek is Merkelbeek gekozen als de meest geschikte plek voor het nieuwe IKC. Er is besloten het IKC te bouwen in de buurt van de huidige basisschool. Er zijn verschillende opties voor de precieze invulling van de nieuwe locatie. Er zijn verschillende opties onderzocht en de locatie op het bestaande natuurgrasveld heeft de voorkeur.
Waarom voeren we deze werkzaamheden uit?
De bouw van het Integraal Kindcentrum (IKC) biedt de mogelijkheid om een bruisend maatschappelijk hart in Merkelbeek te creëren, waarin verschillende functies goed met elkaar worden gecombineerd. Het plan omvat niet alleen de bouw van het kindcentrum, maar ook de verbetering van de BMV De Henkhof en de sportvoorzieningen in de omgeving, zodat deze beter aansluit bij de nieuwe behoeften. Om dit mogelijk te maken, moeten sommige functies in het gebied opnieuw worden ingedeeld. Dit heeft invloed op de speeltuin, de voetbalvereniging, het terrein van de imker, het tenniscomplex en vooral op BMV De Henkhof.
Hoe zien de plannen er op dit moment uit?
Om een breed gedragen gebiedsontwerp te realiseren, is een ontwikkelperspectief opgesteld. Dit omvat onder andere het Integraal Kindcentrum (IKC), een speelplaats, woningbouw en een groene parkeervoorziening. Op 19 februari 2025 is het ontwikkelperspectief besproken met omwonenden, die waardevolle suggesties hebben aangedragen. Deze input is verwerkt in het ontwerp, wat heeft geresulteerd in het huidige voorlopige ontwerp (zie afbeelding 1).
Participatietraject
Om een breed gedragen plan voor het maatschappelijke hart van Merkelbeek te ontwikkelen, worden alle belanghebbenden in het gebied actief betrokken. Het traject begint met kennismakingsgesprekken met iedere gebruiker afzonderlijk. Deze gesprekken worden gevoerd aan de hand van een gespreksmatrix, waarmee een helder beeld wordt verkregen van de standpunten, behoeften en mogelijkheden van de verschillende gebruikers. Hierbij wordt ook gekeken naar wat zij zelf bereid zijn bij te dragen aan de ontwikkeling.
De gemeente heeft stedenbouwkundig bureau Studio BNL ingeschakeld om een scenariostudie uit te voeren. Deze studie vormt de basis voor de eerste gesprekken met gebruikers. Het doel is om samen tot een breed gedragen visie te komen voor de inrichting van het maatschappelijke hart van Merkelbeek. Zodra een globaal ontwerp is vastgesteld, wordt ook de directe omgeving bij het proces betrokken. Inwoners en andere belanghebbenden krijgen dan de kans om hun mening en suggesties te delen. De input uit deze gesprekken wordt verwerkt in het definitieve plan. Dit plan wordt vervolgens gepresenteerd aan de kern van Merkelbeek, waarna de ruimtelijke procedure wordt opgestart.
Alle inzichten en uitkomsten uit de gesprekken worden zorgvuldig vastgelegd in een participatieverslag, waarmee het proces transparant en volledig te volgen blijft voor alle betrokkenen. Zo wordt gewerkt aan een gezamenlijk gedragen en toekomstbestendig plan voor Merkelbeek.
Bespreking scenariostudie gebruikers 11 december 2024
Op 11 december 2024 vond een plenaire bijeenkomst plaats met alle gebruikers, met als doel een keuze te maken tussen de scenario’s. Na een constructieve discussie spraken alle gebruikers hun voorkeur uit voor scenario 1A. In dit scenario staat het kind centraal. Door het IKC tussen de speeltuin en het halve voetbalveld te positioneren, wordt dubbel ruimtegebruik mogelijk. Leerlingen kunnen tijdens pauzes van deze faciliteiten gebruik maken. Wel zijn er enkele wijzigingen doorgevoerd:
1. Randweg voor voetgangers en fietsers, ontsluiting gemotoriseerd verkeer via één zijde
In het oorspronkelijke scenario 1A was een eenrichtingsrandweg door het plangebied opgenomen voor alle modaliteiten. Voor voetgangers en fietsers blijft deze gehandhaafd, maar gemotoriseerd verkeer krijgt alleen toegang via één zijde van het gebied. Deze wijziging zorgt ervoor dat voetgangers en fietsers het IKC veiliger kunnen benaderen. Bovendien geniet dit voorstel naar verwachting meer draagvlak bij de direct omwonenden en verlaagt de wijziging de realisatiekosten aangezien de weg aansluit op de bestaande infrastructuur.
2. Verplaatsing van de gymzaal naar de BMV De Henkhof
Aanvankelijk was het plan om de gymzaal aan het IKC te bouwen en de bestaande gymzaal bij de BMV De Henkhof te slopen. Het schoolbestuur heeft echter aangegeven dat een gymzaal bij het IKC niet noodzakelijk is en zelfs minder wenselijk. Door de gymzaal bij de BMV te houden, wordt de beheersbaarheid van het IKC in de avonduren vergroot en blijft er meer buitenruimte beschikbaar voor een verharde speelplaats. Dit is vooral handig bij slecht weer, wanneer de speeltuin en het halve voetbalveld minder toegankelijk zijn voor de leerlingen. Voor de BMV is de gymzaal een waardevolle toevoeging aan de exploitatie. Zij kunnen de gymzaal verhuren en bezoekers kunnen gebruik maken van de horecafaciliteiten van de BVM. Voor de gemeente is deze oplossing financieel gunstiger. De bestaande gymzaal kan gerenoveerd worden, wat aanzienlijk goedkoper is dan nieuwbouw.
3. Huisvesting schutterij achter de voetbalkantine
De schutterij heeft meer ruimte nodig om schietbomen te plaatsen, de lange strook naast het voetbalveld is niet toereikend. De buitenruimte van de schutterij wordt daarom achter de voetbalkantine gesitueerd. Hiervoor moeten gronden worden aangekocht van een agrariër. Momenteel wordt onderzocht in hoeverre de eigenaar bereid is een klein perceel te verkopen. De voetbalvereniging en de schutterij hebben al afspraken gemaakt over het gezamenlijk gebruik van de kantine. Er wordt dus geen aparte horecafaciliteit voor de schutterij aangelegd.
Na het verwerken van de suggesties is het ontwikkelplan als volgt aangepast. Deze versie is gedeeld met de gebruikers, die tot 31 december 2024 de gelegenheid hadden om te reageren. Diverse gebruikers hebben aangegeven achter het ontwikkelperspectief te staan. Met de gebruikers is in het gebied is de afspraak gemaakt dat de gemeente een slag maakt op de inrichting van de openbare ruimte.
Interne analyse ontwikkelplan 8 januari 2025
De nieuwe ontwikkeling introduceert meer verhard oppervlakte dat afgekoppeld dient te worden. In het ontwikkelperspectief is nog ruimte te gereserveerd voor waterberging. Studio BNL is gevraagd om dit nog toe te voegen op de plek waar nu ruimte voor parkeren is voorzien. In de uitwerking van het ontwikkelplan tot een ontwerp is de suggestie meegegeven aan Studio BNL om parkeren, waterberging en groen in bosachtige setting met elkaar te verwerven. Onze inschatting is dat er voldoende ruimte is om deze functies op deze locatie samen te voegen met een uitstraling die past bij het plangebied.
Studio BNL heeft de bovenstaande suggestie uitgewerkt in het ontwikkelperspectief. Dit definitief ontwikkelplan is gedeeld met de gebruikers, het college en de raad en vormt de basis voor het nog op te stellen ontwerp.
Inloopavond voor direct omwonenden 19 februari 2025
Het ontwikkelperspectief is door studie BNL uitgewerkt tot een schetsontwerp. Op 19 februari 2025 hebben de gemeente en de gebruikers een inloopavond georganiseerd voor direct omwonenden, waarbij het schetsontwerp werd gepresenteerd. Tijdens deze bijeenkomst zijn suggesties en opmerkingen verzameld. De feedback is verwerkt in een reactienotitie met antwoorden op de ingebrachte vragen. In de reactienotitie staan suggesties en opmerkingen van direct omwonenden inclusief beantwoording.
. De meeste suggesties gingen over de positionering van het IKC, de ontsluiting via het Steenakkerpad, het wandelpad achter de woningen aan de Wilmenweg, het marktplein en de verschijningsvorm van de woningbouw. Alle suggesties zijn voorzien van een antwoord en hebben geleid tot een aanpassing van het schetsontwerp.
Voorgestelde wijzigingen:
- Positionering van het IKC: Door het halve kunstgrasveld een kwartslag te draaien, ontstaat er extra ruimte voor zowel het IKC als de schutterij. Dit zorgt ervoor dat het IKC en het schoolplein verder van de bestaande woningen kunnen worden geplaatst.
- Ontsluiting via het Steenakkerpad: De verbinding via het Steenakkerpad is als voorstel opgenomen in het voorlopig ontwerp. Nader onderzoek moet uitwijzen of deze verbinding daadwerkelijk meerwaarde biedt en of deze op een verkeersveilige manier kan worden ingericht.
- Wandelpad achter de woningen aan de Wilmenweg: Het wandelpad achter de woningen aan de Wilmenweg is verplaatst naar de andere kant van het agrarisch veld. Hierdoor blijft de recreatieve verbinding behouden en wordt de privacy van de bewoners gewaarborgd.
- Het marktplein: Het marktplein wordt na de bouw van het IKC in ere hersteld. Het marktplein draagt niet alleen bij aan een betere parkeerbalans, maar versterkt ook de ruimtelijke kwaliteit van het centrum van Merkelbeek.
- Verschijningsvorm woningbouw: In het schetsontwerp is woningbouw met drie bouwlagen ingetekend, wat vragen opriep. De bouwvorm is aangepast naar een ontwerp dat beter aansluit bij de identiteit van het dorpshart van Merkelbeek. De woningprogrammering blijft gericht op betaalbare woningen voor jong en/of oud.
Naast de suggesties hebben de direct omwonenden verschillende opmerkingen gedeeld. Veel inwoners maken zich zorgen over de sociale veiligheid en verkeersveiligheid in en rondom het plangebied. In de Kerkstraat wordt te hard gereden, ondanks de 30 km/u-zone. Daarnaast zijn er zorgen over hangjongeren en ondermijnende criminaliteit in de omgeving. Het Team Verkeer zal samen met de bewoners onderzoeken hoe de Kerkstraat verkeersveiliger kan worden ingericht. In samenwerking met de Veiligheidsregio Zuid-Limburg worden maatregelen onderzocht om zowel de sociale problematiek als de verkeersveiligheidsproblemen aan te pakken.
Er zijn ook vragen gesteld over de toekomstige invulling van de BMV De Henkhof. Enkele huurders vertrekken uit de BMV, wat gevolgen heeft voor zowel de exploitatie als de ruimtebehoefte. Tien jaar geleden heeft de gemeente de BMV verbouwd, maar dit heeft niet geleid tot de sociale samenhang die destijds was beoogd. Sterker nog, het gebouw wordt door de gebruikers als onpraktisch ervaren en heeft volgens de direct omwonenden de gemeenschapszin in Merkelbeek geschaad. Om dit te voorkomen, wordt er samen met de gebruikers een programma van eisen opgesteld, waarbij efficiënt ruimtegebruik en financiële haalbaarheid centraal staan. Dit proces wordt vóór de zomervakantie opgestart.